http://scta.info/resoure/lectio105/reims/transcription

Lectio 105, de Libertate [Reims Transcription]
Circa operationem daemonum

secundum quod heri tangebatur omnia operabilia quae fiunt in isto mundo perceptibiliter reducuntur ad tres modos

Unus est operationum mirabiliorum de quibus dictum est in lectione praecedenti

Prima propositio

alius est operationum daemonum. et ideo circa praesentem materiam est notandum quod ex scriptura novi et veteris testamentorum habetur quod sunt spiritus maligni et multa opera exercuerunt circa certas personas seu creaturas ut apparet de daemonum eiectione a quibusdam hominibus per eos obsessis

et huis concordant philosophi, nam plato substantias spirituales divisit in duo genera. unum bonorum spu?um[?] quos vocavit calodaemones, nam calothis is the spelling for the greek workd "kalos" graece est bonum latine. 2m secundum genus est aliquorum spi rituum quos vocavit cacodaemones, et caco graece malum latine dicitur, nam ex doctri na eius in thimeo secundum expositionem calsidum[?] posuit malos spiritus in aere nobiscum, con versari

de aristotele dubium est, nam quod posuerit spiritus malignos non apparet, sed dicit Guillelmus parisiensis in libro de universo quod aristoteles habuit spiritum familiarem quaem credidit bonum esse spiritum vel angelum missum de caelo, scilicet, de orbe ve neris. ubic[?] notat praefatus doctor quod realiter fuit daemon qui sub titulo sanctitatis de cepti aristotlem in punctis tangentibus fidem, quia ille spiritus dicebat se esse de caelo missum et instruxit illum in aliquibus contra fidem, credebat tamen aristoteles calodaemon sed utulo in libro de natura de rerum dicit aristoteles fecisse librum de genealogia deorum quem dicit fuisse bonum librum, licet non reperiatur. tamen in hoc sufficit quod scriptura sacra doceat quod spiritus maligni sunt fugiendi

Secunda propositio

2o secundo dicitur quod huiusmodi spiritus maligni divina permissione quaedam operantur quod apparet ex quia extremo odio odiunt genus humanum, igitur si relinquerentur suae potentiae infinita nocuminta[?] nobis inferret nam ipsi refrenantur intantum quod nihil possunt sine deo specialiter permittente, nam ut ait pe trus in sua canonica, ipse est adversarius noster tanquam leo rugiens et quaerens quem devoret, et sic in eo non deest affectus nocendi, nam ipsorum potestas est taliter restricta quod nisi deo permittente nihil possunt contra nos

Corollaria
Primum: quod familiaritas daemonum est summe fugienda quia extremo odio odiunt nos

Ex quo sequitur quod eorum famili aritas est summe fugienda quia extremo odio odiunt[?] nos et ideo ait boecius in 3o IIIo de consolatione quod nulla est pestis effica tior ad nocendum quod familiaris inimicus nam si daemones permitterentur multipliciter nobis nocerent

Secundum: quod ars magica nihil est

2o secundo sequitur quod ars ma gica nihil est, quia daemones et eorum opera tiones subiacent divinae providentiae. Ex quo patet quod eorum operationes non subiacent arti nec regulis artis nec verbis nec cogitationibus nec industriis humanitus ad inventis, ymo immo quod fortius est nulli creaturae subiacent nisi forte sanctis propter vitae excellentiam qui habuerunt potestate eos coheretendi[?] et eiciendi a creaturis ut tangit apostolus dedit nobis potestatem supra omnem carnem

2o secundo arguitur quia invocatores daemo num sunt homines bestiales fide et virtutibus carentes igitur non sub arte cadit fatuitas magica. antecedens est notum desicurrendo per hystorias historias quia malifici fuerunt semper pessimi et villes creaturae, et hoc de illis de his de valdensibus qui morantur in vallibus ubi reperiuntur invocationes daemonum et tamen illi carent omni arte et fide saltem bona et ex alio uniusquisque simplicium alio et alio modo invocat igitur ars magica non cadit sub arte nec per modum regularum artis procedit

Tertium: quod malefici vi artis magicae nihil aliud operantur nisi deceptiones potentiarum in illis quos decipiunt

Sequitur 3o tertio quod malefici vi artis magicae nichil nihil aliud operantur nisi deceptiones et laesiones potentiarum in illis quos decipiunt

Multiplex modi deceptionis

ubi est advertendum quod prout ad materiam spe ctat multiplex est deceptio apud tales qui quid habent pro fine quaestum vel inanem gloriam sicut dictum est

Primus modus deceptionis

Primus gradus est quorumdam ex industria naturali vel alias loquencium loquentium intrius absque motu aliorum et ad facilius decipiendum observatis con iurationibus et verbis, ipsi dant responsa decipiendo assistentis quia loquitur et non videntur loqui

Secundus modus deceptionis

2us secundus modus secundum quod tangit baccum est per conventionem ipsorum quia aptatis quibusdam canalibus ipsis habent latentis socios qui per canas loquuntur et decipiunt audientes

3us tertius modus decipiendi est per terrores passionare interius hominem et taliter deturbare potentias interiores ut non sit distinctio inter fantasma phantasma et obiectum quo casu scante stante quicquid interius occurrit per modum phantasmatis fantasmatis indicatur ad extra obiectum praesens quidquid terror inducitur ab eis ex causa multiplici, primo ex parte loci quia tales magici eligunt loca solitaria quae sunt terrorum inductiva

2o secundo ex parte temporis quia tempore nocturno et tenebroso ipsi consueverunt homines de fraudare

3o tertio ex parte verborum tamen quia illa verba sunt audientibus ignota tamen quia ex vi suae prolationis sunt terribilia et laesiva potentia audientis

4o quarto ex figura nam in praesentia assistentium multa adinvicem applicant quae omnia simul iuncta terrent existentem et reducunt ad talem statum quod vi curbationis et terrorum interiorum spuum[?] ad intra non distingunt inter fantasma phantasma et obiectum et quidquid est ante ea impressum, et ymaginatum imaginatum in potentia interiori obicitur per modum rei ad extra in tantum quod sint cerriti non sciunt distinguere inter fantasma phantasma et obiectum, et quicquid concurrit per modum fantasmatis phantasmatis apparet esse obiectum ad extra potentiae sensitivae praesentatum

Et forte aliqui magici ex suis deceptionibus fuerunt decepti, nam aliqui crediderunt loqui daemonibus qui realiter non loquebantur eis, et in signum huiusmodi narrant aliqui quod huiusmodi assentientes aliquando manent in perpetuum laesi, et ratione mutationum et turbationum interiorum quae sunt nimis excessive illi manent impruden tes malae dispositi et malae inclinati

Tertius modus deceptionis

Alius est modus deceptionis eorum per naturam et per causas naturales applicatas fraudulen ter 3us tertius est ex dmpsi??te[?] aeris vel quod christi eligant loca quibus somat aerem esse denipsum[?] qui reflectit species aliqualiter et innalstente frigiditate noctis aer magis dempsatur et ideo magis reflectit secies in tantum quod homines indicant se videre aliqua corpora in aere ubi non vident nisi se tantum, et illud habetur 3o IIIo intro methe??arum de antiphone[?] qui videbat se in aere et hoc erat per reflectionem specierum, et ideo vi debat se quasi in speculo, vel potest esse deceptio per applicationem condempsantis[?], per hunc modum salvantur multae apparenciae apparentiae daemonum, ubi sortes vidit se ipsum de nocte et credidit se videre daemonem, et ex hoc sequitur turbatio mirabilis, et ex consequenti denigratio faciei, et aliae infirmitatis mirabiles, et potest ex hoc esset turbatio in tanto gradu quod inferret creaturae dementiam et forte mortem

Quartus modus deceptionis

4us quartus modus deceptionis ratione deffectus considerationis distanciae distantiae rei a re

ubi notandum est quod falsum quod res videtur sub maiori angelo secundum hoc iudicatur esse maior ceteris paribus, et similiter sub minori minor, et sub aequali equalis et hoc est demonstratum in 4o quarto libro perspective, nam visio fit per pyramidem radiosam cuius conus est in oculo et basis in re visa. et secundum quod res videtur maiori angulo secundum hoc res est maior indi??do[?] secundum quod apparet, et sic a obiectum parvae quantitatis vel hoc potest apparere aeque magum sicut terris altissima ut posi to casu quod homo et terris elevata videantur sub eodem angelo adaequate et non discernatur de distantia sine dubio indicabit hominem esse aequalem turri. Et in isto casu qui fre quenter accidit potest occurrere iudicium quod homo est aequae magnus sicut turris et ex consequenti iudicatur esse daemonem, quia sub illa quantitate qua indicatur ita magna hoc non potest bene naturaliter existere nec suas operationes convenienter ex cercere[?]

Et ideo vitulo narrat de lupo qui Iudicabatur nemori a principio adaequari et secundum variatur angelus per appropinquationem secundum hoc lupus apparet alterius et alterius quantitatis. Et iste est bonus modus salvandi apparentias daemonum naturaliter

Ubi est advertendum quod ad debite aliquid percipiendum per visum requiruntur octo concurrentia, scilicet, lux debita distantia situs magnitudo soliditas dyampanitis[?] tempus conveniens debita organi disposito et ista possunt in infinitum variari quia ad variationem unius sequitur deceptio infinita vel possunt contingere infinite deceptiones

Quintus modus deceptionis

5us quintus modus illusionis potest esse pertinenter ad praedicta laedendo organi di spositionem assistentis, nam sicut torpedo solo ta ctu psics stupefacit membra in tantum quod membrum redditur impotens ad sentiendum, et adhuc tan gendo ipsum cum baculo laedit membra et omnino perturbat et ita per applicationem aliquorum potest visus alterari cuius applicationis sunt ap parenciae ap parentiae variae, ubi nullo modo erit daemon et ideo ad videndum requiritur conveniens tempus nam propter velocitatem motus punctus circulariter revolutus videtur esse circumferencia circumferentia circuli ymo immo ymo realiter circulus ut apparet de baculo inflammato nam propter brevitatem temporis existentis inter[?] inscans instans in quo punctus est sursum et inter instans instans in quo est deorsum punctus indicatur esse ubique, et ita ratione parvitatis temporis res non iudicatur esse ubi est, et per istum modum salvan tur omnes traiectus. unde si sortes teneat de narium in una manu propter brevitatem temporis sensus non sufficiet iudicare in qua manu enarius sit si una manus aliam[?] tetigerit imperceptibiliter quia credit mutationem non esse facta de loco ad locam, et sic in aliis trage diis possunt esse plures deceptiones quibus utuntur magici ad extorquendum simplicium

Sextus modus deceptionis

6us sextus modus est per naturalium causarum applicationem quae tamen igno rantur causae naturales et simplices tridunt[?] quod arte dyabolica diabolica talia fiant, nam Guillelmus parisiensis dicit quod si ex cera et puluere corii serpentis ad usci ad usti fiat candela de nocte ardens de no cte faciet apparere festucas esse serpentes vel iuncos, similiter nam ratione colorum corii admisci cum cora variatur color obiecti visibilis, et iudicatur proportionalis color sicut color corii, et ratione luminis apparebunt moveri ut serpentes, et etiam ratione deffectus defectus lucis folium quercuum apparet esse benefonem[?] et quantum ad hoc possent infinita exponi et exper iri quae fiunt per causas naturales et tamen de simplicibus non apparet

Quod tales magici nullo modo sunt permittendi

Ex quibus quod tales magici nullo modo sunt impossibilia permittendi, quia laedunt et impediunt potentiam ad vere poletisandum[?] ex eo quod vexant creaturas

2o secundo faciunt ydolatrae idolatrae et ducunt dicunt homines ad sacrificandum[?] daemonibus

3o tertio quia nichil nihil affe runt nisi fantasticum quia apparenciae apparentiae in illo casu non sunt nisi secundum quod obicitur fantasma phantasma ad intra potenciis potentiis iuerioribus[?] et in illis nihil veritatis reperitur. potest altero duorum modorum contingere quod aliquid veritatis in tali casu dicat

Unus modus ex culpa et non arte, scilicet, quando creatura a deo totaliter deseritur et diaboli divino subicitur in penam peccati permisit deus ut cum daemone conversetur, non tamen vi alicuius artis, sed propter culpam sic demerentes, contingit tamen providencia providentia divina quod deus non permittit quod dyabolus diabolus habeat inten tum

Alius modus est de reprobatione maloris et huiusmodi inquirentibus, et hoc determinat sabiensis[?] in summa sua libro 2o IIo capitulo 17mo et magister nicholaus oresme in 3o tertio libro de figurationibus qualitatum

Item sunt multae illuminationes quae fiunt sine daemonibus ut apparet de igne qui aliquando apparet in cimiteriis vel proprie[?] patibula, et aliquando homines iudicant ibi esse spiritus quod tamen non est